ژئوشیمی رسوبات سطحی سیلیسی آواری استان سمنان و شمال خاوری استان اصفهان به منظور شناخت خاستگاه رسوبات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زمین شناسی دانشکده علوم دانشگاه بوعلی سینا

2 بخش زمین شناسی دریایی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور

3 نخش زمین شناسی دریایی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور

چکیده

 نمونه رسوب سطحی از منطقه استان سمنان و شمال خاوری استان اصفهان گردآوری گردید. پودر بخش ماسه ای نمونه ها به  روش XRF برای برخی از عناصر اصلی تجزیه گردید. همچنین 8 نمونه منتخب از رسوبات به همراه 8 نمونه از گزیده ای از سنگ هایی که بیشترین رخنمون را در پیرامون مناطق مورد مطالعه دارند به منظور شناسایی عناصر کمیاب بویژه REE به روش ICP-MS در آزمایشگاه کاربردی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در کرج آزمایش گردید. گرچه طیف متنوعی از سنگ ها شامل سنگ های نفوذی اسیدی تا بازی، سنگ های نیمه خروجی تا خروجی در این مناطق رخنمون دارند، اما نتایج بیانگر آن است که رسوبات سطحی هر دو منطقه یاد شده از سنگ های حدواسط سرچشمه گرفته اند ولی رسوبات منطقه شمال خاوری استان اصفهان منشاء مافیک نیز داشته اند. از نظر خاستگاه تکتونیکی رسوبات استان سمنان بیانگر PCM (Passive continental margin) هستند. در حالی که نمونه های شمال خاوری استان اصفهان خاستگاه پیچیده تری داشته و بیانگر خاستگاه تکتونیکی OIS (Oceanic Island Arc), CIA (Continental Island Arc), and ACM Active Continental Margin) هستند.  میزان REE و عناصر کمیاب 8 نمونه منتخب رسوب و 8 نمونه سنگ (به طور مساوی از هر دو منطقه) نشانه غنی شدگی LREE و نسبت بالای LREE/HREE و تهی شدگی میزان Eu در هر دو منطقه است. این شواهد چیرگی سنگ منشاء آذرین اسیدی (سازند کرج؟) را برای منطقه استان سمنان پیشنهاد می نمایند. گرچه در منطقه شمال خاوری استان اصفهان طیفی از سنگ آذرین اسیدی تا حدواسط، سنگ های الترامافیک و افیولیتی ناحیه انارک و خور، مجموعه های افیولیتی برونزد یافته در راستای گسل های مهم (مانند گسل نایین-دهشیر-بافت) را می توان به عنوان نامزدهای محتمل خاستگاه این رسوبات برشمرد.

کلیدواژه‌ها